kwetsbare vluchtelingen hulp Oeganda

Stichting Crane

Stichting Crane werkt samen met drie lokale Oegandese partners die elk op hun eigen wijze IGA-projecten opstarten en coördineren. (IGA staat voor Inkomen Genererende Activiteiten)

Sharing Youth Centre 
CDO Dososu in vluchtelingenkamp Bweyale, Kiryandongo
Missionairies of Africa in Adjumani

Daarnaast heeft Stichting Crane een aantal keer individuele hulp verleend.

Sharing Youth Centre

Sharing Youth Centre (Sharing) is meer dan 40 jaar actief in de hoofdstad Kampala. Sharing biedt vakopleidingen aan arme jongvolwassenen: onder andere voor kapper, kleermaker, cateraar, timmerman en smid. Met een nationaal erkend diploma hebben de studenten een reële kans zelfstandig een inkomen te verwerven. Kijk voor meer informatie op www.sharingyouthcentre.org.

Jaarlijks betaalt Stichting Crane voor minimaal 3 studenten een eenjarige beurs voor een vakopleiding naar keuze inclusief kost en inwoning bij het hostel van Sharing.
Na afronding van de opleiding, kan -na overleg met de staf van Sharing- Crane een bescheiden bedrag ter beschikking stellen om de opstart van de bedrijvigheid door ´onze´ studenten te vergemakkelijken. 

Klik voor meer informatie over onze activiteiten in samenwerking met Sharing Youth Centre.

Manyol (studie jaar 2018) is een Zuid-Soedanese alleenstaande moeder met vier kinderen. Zij is gevlucht voor de oorlog in haar moederland. Het was voor haar lastig om werk te vinden naast de zorg voor haar kinderen. Manyol wilde dolgraag een opleiding volgen voor kleermaker en daarna met een lening, voor een naaimachine en wat stoffen, een winkeltje openen. Dit is haar gelukt met dank aan Sharing Youth Centre en Stichting Crane.

Op 16 maart 2021 heeft Erna Manyol ontmoet in haar workshop in Bukasa, Kampala.  Naast het werk als kleermaker  verkoopt Manyol plastic schoenen en eigengemaakte koekjes.

Het is geen vetpot. Zeker niet na de Corona lockdown, veel mensen hebben minder of niets meer te besteden maar ze houdt zich staande, betaalt huur en haar vier kinderen gaan naar school.


Paska (studie jaar 2018) verbleef met haar twee kinderen in Kampala en is getraumatiseerd door de gewelddadige gebeurtenissen die haar zijn overkomen in Zuid-Soedan en tijdens haar vlucht naar Oeganda. Paska heeft net als Manyol in december 2018 haar certificaat als kleermaker in ontvangst genomen.

Na de afronding van de opleiding is Paska samen met Manyol een kleding atelier gestart. Dat liep goed. Binnen het jaar kreeg Paska de mogelijkheid om terug te keren naar Juba, Zuid-Soedan. Ze is bij haar oude school aangenomen om schooluniformen te maken. Paska heeft nu een inkomen en is blij terug te zijn in Zuid-Soedan.


Anna Joyce (studie jaar 2018) is indertijd met haar familie gevlucht voor het geweld in Zuid-Soedan en tijdens de lange en moeizame tocht zijn ze elkaar kwijt geraakt. Anna Joyce was alleen en kwetsbaar toen ze bij Sharing Youth Centre aan de opleiding voor kapster begon.

Met de opleiding tot kapster is een grote wens in vervulling gegaan. Ondanks intensieve begeleiding van Sharing Youth Centre bleef het lastig voor Anna Joyce om zelfstandig als ‘onderneemster’ voldoende geld te verdienen.  Paska, oud-student, heeft haar vorig jaar uitgenodigd terug te keren naar Juba om haar te helpen met het verzorgen van de schooluniformen. Na enig overleg is ze vertrokken naar Juba. Haar kappersspullen heeft ze verkocht aan een tante in Zuid Soedan die nu als kapster haar inkomen aanvult.


Achol Bol Magrok (studie jaar 2019) is een vluchteling uit Rumbek, Zuid Soedan. Begin  2019 was Achol 30 jaar oud, getrouwd en moeder van vier kinderen. Haar man is in Soedan, en ze hebben elkaar sinds 2015 niet meer gezien.

Achol is al handig met de naaimachine als ze bij Sharing Youth Centre aan de opleiding tot kleermaker begint.  Ze maakt zelf tassen die ze verkoopt.

Achol heeft veel problemen met haar familie-situatie die maken dat ze niet genoeg aandacht heeft voor de opleiding.  Daarom heeft Achol aan het eind van het studiejaar geen certificaat ontvangen; Sharing wil in overleg met haar een aangepast rooster afspreken zodat zij de opleiding alsnog kan afronden.

In maart 2021 blijkt dat Achol steeds weer in beslag wordt genomen door ´family issues´ en ondanks herhaald proberen lukt het de liaison officer van Sharing Youth Centre niet om tot goede afspraken te komen. Ook al zegt Achol dat ze gemotiveerd is en graag de opleiding wil afmaken, is het de vraag of ze het kan opbrengen en of haar problemen niet om een andere aanpak vragen.


Doris Samia (studie jaar 2019)  is een volwassen vrouw met twee kinderen van 7 en 10 jaar. Ze komt oorspronkelijk uit Yambio, Zuid-Soedan en is in 2015 naar Oeganda gekomen nadat haar man bij gevechten was omgekomen. Ze is erg arm, ze arriveerde bij Sharing Youth Centre zonder iets, geen matras, geen laken, geen handdoek.

Na afronding van de opleiding Catering heeft ze een baan gevonden bij Hotel Mestil, een groot hotel met uitstraling in Kampala. Volgens de HRM afdeling van het hotel: ´She was hardworking, she did well´. De Corona-pandemie is aanleiding voor bijna alle hospitality bedrijven in Oeganda om personeel te ontslaan. En zo ook Doris.

Doris is nu weer terug in het kamp. Omdat Doris een goede naam heeft, staat zij hoog op het bemiddelingslijstje van Charles, de liaison-officer van Sharing Youth Centre. Hij weet het zeker: Doris komt weer aan het werk.


Suzan (studie jaar 2019) is 25 en moeder van drie kinderen. Er is geen echtgenoot. Haar kinderen wonen bij haar zus in het vluchtelingenkamp.

Suzan is na haar stage en examen aangenomen bij een grote moderne kapsalon in Kampala. Na enige weken werden de contractvoorwaarden heronderhandeld,  de eigenaresse is een Born again Christian en “Suzan, who is a catholic, was asked to compromise her faith“. Dit heeft ze geweigerd, en ze is teruggekeerd naar Namugongo waar zij nu als hulp in de huishouding werkt bij nonnen.

Met haar kennis en ervaring als kapster verdient ze bij en kan ze het onderhoud betalen voor haar kinderen.


Christine (studiejaar 2020/21) is 31 jaar en heeft de zorg voorzeven kinderen,twee van haarzelf envijf van haar zus en overleden broer. Ze woont met alle kinderen in Kampala, haar zus verblijft nog in het kamp en draagt zo nu en dan wat geld bij voor huur en eten.

Christine is in 2020 gestart met de opleiding voor kleermaker. Om geld uit te sparen voor transport heeft ze een fiets gekocht (met hulp van derden) om van huis naar Sharing Youth Centre en terug te rijden.

Christine´s oudste zoon leidt aan sikkelcelanemie; dat is een grote zorg. Daardoor mist ze veel lessen.

Haar ondernemingszin maakt veel goed. Tijdens de lockdown heeft ze samen met oud student Manyol maskers gemaakt en verkocht; op school verkoopt ze zelfgemaakte snacks zoals samosa en simsim.

De school steunt haar met een aangepast ´flexible individual trainingpath´.


Subra Rejoice (studiejaar 2020/21) is 23 jaar en heeft twee kinderen die in het kamp wonen en verzorgd worden door haar zus. Gedurende de opleiding verblijft ze in het hostel van Sharing Youth Centre. Ze spreekt nog weinig Engels en is verlegen.

Subra is heel blij met de opleiding en wil graag een eigen naaiatelier opzetten als ze in april haar certificaat heeft behaald. Christine en Subra komen allebei uit Western Equatoria in Zuid-Soedan en ze trekken samen veel op.

Het idee is om na de opleiding samen met Christine een workshop te openen om kosten te besparen. Ook Subra verdient wat zakgeld bij met het vlechten van haar.


Lydia (studiejaar 2020/21) verblijft gedurende de opleiding Catering in het hostel van Sharing Youth Centre. Ze heeft geen kinderen of familie in Oeganda.

Lydia was op een kostschool in Zuid-Soedan toen haar ouders haar lieten weten: zorg dat je jezelf in veiligheid brengt. Ze is in haar eentje gevlucht en in het kamp in Kiryandongo terechtgekomen. Ze was er slecht aan toe en overwoog zelfmoord. Dankzij counseling is ze opgeknapt en bij Sharing Youth Centre terechtgekomen.

Volgens Charles Opwonya de liaison-officer van Sharing is Lydia ‘very active in class, she asks questions all the time’. Nu de nasleep van de Corona-pandemie een baan in hotel of restaurant bijna uitsluit heeft ze zich voorgenomen om een kennis in Kampala te vragen of ze na de opleiding bij haar kan wonen. Met een kleine investering kan ze dan een mobiele snackshop langs de kant van de weg opstarten (frieten, chapati of rolex) en zo in haar onderhoud voorzien.

Stichting Crane heeft sinds 2018 elk jaar voor drie alleenstaande vluchtelingen een opleiding tot kapper of kleermaker bekostigd bij Sharing Youth Centre. Een vakopleidingsinstituut voor kwetsbare jongeren en vluchtelingen die in Oeganda verblijven.

Met het diploma van deze erkende vakopleiding zijn de studenten in principe in staat een basisinkomen te verwerven. Het blijkt echter dat voor de meest kwetsbare studenten de kans op succes na het behalen van hun diploma lager is dan gemiddeld. Redenen hiervoor zijn onder andere het ontbreken van een sociaal netwerk en een positie in de maatschappij, alsook van een financiële buffer, kredietwaardigheid en status.

Een plek waar deze groep werkervaring kan opdoen, vergroot de kans op een geslaagd vervolg. Tien tot twaalf gediplomeerden kunnen als kapper of kleermaker onder coordinatie van het Sharing Youth Centre in The Salon werkervaring opdoen, geld verdienen zowel als sparen.

Voor het opstarten van het project was een eenmalige investering nodig. Zowel Sharing Youth Centre, Wilde Ganzen, Stichting Crane en Stichting Jobena hebben substantiële financiële bijdragen geleverd. De exploitatie en coördinatie vallen onder verantwoordelijkheid van Sharing Youth Centre.

Het gebouw is op 11 april  2022 formeel geopend.

Een groot deel van de studenten van Sharing Youth Centre hebben geen middelen voor een eigen verblijfplaats in Kampala gedurende de opleiding. In het geval van jonge alleenstaande vrouwen is het ook niet altijd veilig. Daarom biedt Sharing aan vrouwelijke kwetsbare studenten onderdak in het hostel. Het hostel wordt bestierd door matron Florence.
Het hostel staat enigszins geïsoleerd in het groen op 30 minuten lopen van Sharing. Er zijn zes slaapkamers, een gemeenschappelijke ruimte/eetkamer, twee kamers voor Matron en gedeeld sanitair.
In de nacht is geen bewaker aanwezig, alleen één safety lamp die aangaat bij geregistreerde beweging.

Het hostel is aangesloten op het elektriciteitsnet maar niet op het waternet. Het water wordt opgepompt in twee tanks vanaf een bron die op het land ontspringt. Het komt voor dat de elektriciteit zo veel storingen heeft dat de watertanks leeg raken en ook de wc niet meer doorgespoeld kunnen worden. Daarnaast drukken de kosten voor de haperende elektriciteit zwaar op de begroting van Sharing Youth Centre.

Op verzoek van Stichting Crane zal de Nederlandse stichting Our Energy Foundation hier een zonne installatie aanleggen voor verlichting en waterpomp.

Ook in Oeganda heeft de Corona pandemie geleid tot een lockdown die het openbare leven heeft stil gelegd. Voor de mensen in sloppenwijken die afhankelijk zijn van kleine handeltjes, dagloon en incidenteel werk heeft de lockdown desastreuze gevolgen.

Sharing Youth Centre staat letterlijk en figuurlijk in Nsambya, een van die sloppenwijken in Kampala, en ziet de nood zoals honger, wanhoop en uitbuiting.

Voor deze uitzonderlijke situatie heeft Stichting Crane met hulp van donateurs en Wilde Ganzen in totaal een bedrag van 3.160 overgemaakt waarvoor voedsel en zeep is gekocht en dat is verdeeld over meer dan 100 huishoudens.

CDO Dososu

Community Development Organisation Dososu is opgericht door Zuid-Soedanese vluchtelingen die al enige jaren verblijven in Bweyale vluchtelingen kamp in Oeganda.

In 2020 hebben Dososu en Stichting Crane een vijfjarige samenwerkingsovereenkomst getekend om kleinschalige inkomen genererende activiteiten te starten binnen het kamp.

Regelmatig hebben we overleg met projectcoördinator Victor Lee via Whatsapp of Zoom over voortgang en review van de activiteiten. De capaciteit van de projecten is bescheiden, maar het enthousiasme voor deelname en er iets van te maken is groot.

In september 2020 hebben CDO Dososu en Stichting Crane een samenwerkingsovereenkomst getekend. Dososu is een ‘Community Development Organization’ die door en voor Zuid-Soedanese vluchtelingen is opgericht in het UNHCR kamp Bweyale, Kiryandongo. Het doel is de uitzichtloosheid en doelloosheid van de armste kampbewoners te doorbreken.

Na een korte kennismaking per e-mail en Zoom heeft Crane besloten het initiatief van Dososu te steunen. Dososu heeft een uitgewerkt projectvoorstel opgesteld voor een mini-kippen-boerderij in het kamp. Met een budget van 1250 is het kippenproject gestart.

Tien bewoners hebben een twee-daagse training gevolgd van een ´life stock consultant´.  Daarna hebben ze gezamenlijk met zelf gebakken stenen twee kippen-huizen gebouwd elk voor 100 kuikens.

Na zes weken verzorging en vet mesten kunnen de kippen voor 10.000 Oegandese Schilling per stuk worden verkocht.

En begint de cyclus opnieuw.

Toen twee bestuursleden in januari 2022 op bezoek waren bij Dososu sprak een aantal oudere vrouwen ons aan. Zij vertelde dat voor het kippenproject en de naailessen vooral jongere vrouwen en mannen werden uitgenodigd. Ze begrepen dat wel, immers beide activiteiten vragen om een goede fysieke gesteldheid. Maar kunnen jullie ook iets voor ons, oudere vrouwen, doen? Na enig overleg besloten de vrouwen dat ze graag mandenvlechten wilden leren met kunststof materiaal. In elk gezin worden manden gebruikt voor opslag en vervoer. Onder leiding van een lerares uit Congo zijn acht vrouwen, van 45 jaar ouder, gedurende twee maanden, twee dagdelen per week bijeengekomen. Zowel het salaris, als de materialen voor de training en kleine voorraad heeft Crane betaald.

De mandenvlechttraining is eind augustus 2022 beëindigd. Als de verkoop van de manden succesvol is, overweegt Crane een Arts&Crafts vervolg voor een nieuwe groep vrouwen met haken en breien.

In januari 2022 zijn tacht vrouwen uit het kamp, uitgenodigd om deel te nemen aan een opleiding kleermaken. Vijf dagen per week, zes maanden lang krijgen de vrouwen les.

Na de opleiding kunnen de vrouwen tegen een schappelijk huurtarief gebruik maken van een van de vier (trap) naaimachines die Stichting Crane ter beschikking heeft gesteld aan Dososu. Op deze manier kunnen de vrouwen zonder grote investeringen, een start maken met een eigen bedrijf.

Want ook in het kamp is er altijd vraag naar herstelwerk, eenvoudige kleding en vooral ook naar schooluniformen voor de talloze kinderen die in het kamp naar school gaan.

Missionairies of Africa

In 2021 hebben we Father Felix ontmoet. Father Felix is in opdracht van Missionairies of Africa een missiepost is gestart in Adjumani. Dit ligt vlak bij de grens met Zuid-Soedan en vele (voormalig) vluchtelingen uit Zuid-Soedan zijn hier in ´settlements´ gekomen en blijven wonen. Integratie vindt plaats met de lokale Oegandese bevolking en een aantal vluchtelingen heeft de Oegandese nationaliteit aangenomen. De regio is arm, droog en enigszins geïsoleerd. Vluchtelingen hebben beperkte toegang tot landbouwareaal. Voor stapelvoedsel zijn ze afhankelijk van voedselhulp van UNHCR. Groenten zoals uien en tomaten worden geïmporteerd uit andere regio´s van Oeganda of Kenia, deze zijn dus relatief duur.

Met het project Home Based Farming wil Father Felix intensieve akkerbouw op klein areaal introduceren bij verarmde boeren. Vijf jonge boeren zijn uitgenodigd voor een opleiding van drie maanden in Kampala, onder voorwaarde dat ze hun kennis en ervaring overdragen naar hun ´buren´. De opstart investering is vergoed door Stichting Crane. 

Individuele hulp

Een laptop voor Maya

Maya Emmanuel is getrouwd en vader van 3 kinderen. Erna heeft hem in 2013 in Mundri, Zuid-Soedan, leren kennen als betrouwbaar en behulpzaam. Via een gemeenschappelijke Oegandese vriend hoorden we dat Maya nu in Juba woont en op zoek is naar werk. Met een eigen laptop zouden de kansen op het verkrijgen van kantoorwerk flink vergroot worden. Een tweedehands laptop is in 2020 in Kampala gekocht en per bus naar Zuid-Soedan gebracht.

` Thanks for assisting me may Gods bless you. Times per day am typing 25 pages. Per page 100 SSP x 25 = 2500 SSP. I´m paying power per day 500 SSP.`

Fietsen voor fietsen

´Oui oui ik fiets naar Paris´ met deze spontane crowdfundingsactie heeft voormalig bestuurslid Tessa van Schooten binnen 10 dagen een bedrag van meer dan 1300 bij elkaar gefietst.

Van dit bedrag zijn na tussenkomst van Father Hilaire van de Missionairies of Africa en het apostulaat in Katakwi fietsen gekocht. Ze zijn verdeeld onder armlastige vrouwen en een man die werk met hun zorgtaken moeten zien te combineren.

De 10 gesponsorde fietsen hebben nu allemaal een bestemming.  Voor alle ontvangers van een fiets geldt dat vooral tijdens de Corona lockdown de nieuwe fiets een uitkomst bleek. Publiek transport lag stil, maar zij konden op de fiets toch naar hun werk en hun inkomen veilig stellen.